Düşün Yazıları (Bütün Eserleri-6) - Halikarnas Balıkçısı

Azra Erhat'ın baskıya hazırladığı Düşün Yazıları, Halikarnas Balıkçısı'nın, uygarlık tarihinin anıt ülkelerinden Anadolu'yu en ilginç boyutlarıyla sergileyen incelemelerini, yorumlarını ve özgün sentezlerini içermektedir. Deneme türündedir. Dini konularda güzel tespitleri var. Severek okudum.

Azra Erhat kitabın başında yazdığı önsözde şöyle diyor:

"  'Mektuplarıyla Halikarnas Balıkçısı' adlı derlemenin önsözünde Balıkçı'nın mektupları arasında bilimsel konulara ayrılmış, mektup  sayılamayacak yazılar bulunduğunu, bunları bir ikinci derleme için alıkoyduğumu yazmıştım. Bu söz okurlar arasında epey dikkat çekti, yıllardır benden bu yazıları isteyenler var. ..Bilimsel diye nitelediğim yazılar arasında bana yazılmışlar, Sabahattin Eyüboğlu'na, ya da her ikimize hitap edip de Balıkçı'nın bir yerde yayınlanmasını istediği bize gönderilmiş yazılar vardı...Asıl amacım tam anlamıyla eleştirel bir yayın denebilecek bir kitap hazırlamaktı. Bu iddialı ve kapsamlı çalışma henüz gerçekleşmiş değildir, ama elde bulunan ve yıllarca temize çektiğim yazıları da uyutmanın bir anlamı yoktur düşüncesi ile bu ilk derme vb. konulu yazılarını bir başka derlemeye bırakıyorum." 

Alıntılarım var tabi ki:
“Yazının başında laikliğin papazlık karşıtı olduğu anlatıldı. İslamlık aslında laik idi. Çünkü dini tekeline alan bir papazlık örgütü yoktu. Ama yobazlığın papazlaşmasıyla din kafalarda dar çerçevesinde betonlaştırılıp donduruldu. Bunun için laiklik gerekti. Din anlayışına yobazlığın çektiği ilk set Kur’an ve hadislerin -kimsenin anlamadığı- Arapça okunmasında direnmesidir.”

"İslamlığın baş suresi Fatihadır. Orada Tanrı’dan ekmek şu bu istenmez. Çünkü akıl vardır. İnsanoğlu aklıyla ekmeğini yapar.”

“Bugün Türkiye’de bu namaz kılınıyorsa kılanlar bu haklarını “Milli Misak”la yurda bağımsızlığını sağlamış olan Atatürk’e ve milli orduya borçludur."

“Canlı insanın canının başlıca düşmanı ölümdür. Hâlâ çocuklar gecenin karanlığından, mezarların hortlaklarından korkarlar, çünkü çocukluk yabaniliğe en yakın çağdır.”

“Frenk dillerinde “person” sözü kişi demektir. Bu söz Etrüskçeden alınmadır, Etrüskçede kişi değil, maske demektir. Zaten kişi kuru soğana benzer, kabuk üstüne kabuk maske üstüne maskedir."